Na meer dan 10 jaar trouwe dienst besloot mijn Markins M10 balhoofd ineens koppig te gaan doen. Niet dat ie het hoofd liet hangen, integendeel. Er was bij tijd en wijlen geen beweging meer in te krijgen. En dus was het tijd verder te kijken voor een waardige vervanger. Eentje die weer jarenlang naar tevredenheid mee kan. Ze zeggen wel eens dat een goed balhoofd een leven lang mee gaat, maar daar geloof ik niet in. Er komt altijd vuil en viezigheid in de behuizing en een balhoofd kun je nu eenmaal niet openen om schoon te maken. Ben ik de enige die zich dan afvraagt hoe ze die bal ooit in de behuizing hebben gekregen? Afijn, mijn keuze viel op de Sunwayfoto XB-44 kop. Hierna het waarom van die keuze en een review, na dik een half jaar gebruik.
De keuze
De keuze in balhoofden op de markt is enorm. Waar begin je dan? Zoals altijd bepaal ik eerst hoe ik een product ga gebruiken. In dit geval met mijn fullframe Canon en een reeks lenzen van groothoek tot maximaal 100-400mm. Voor de zware telelens heb ik een Wimberley, maar het zou fijn zijn als in noodgevallen ook de 400/2,8 op de kop kan zonder dat de boel blijft bewegen. Het balhoofd moet dus een bepaalde belasting kunnen hebben. Daarnaast moet het balhoofd niet te groot en zwaar zijn, niet te veel knoppen en frutsels hebben, en liefst betaalbaar zijn.
Die combinatie vond ik eigenlijk alleen bij Sunwayfoto, meer specifiek hun XB-serie. De XB-44 heeft de volgende kenmerken:
- Gewicht 483g
- Diameter 44mm
- Hoogte 79mm
- Base diameter 58mm
- Max. belasting 40kg
- Prijs 299,95
Maar hoofd, wat heeft u een grote bal?
Reden om voor de Sunwayfoto XB-serie te kiezen in plaats van een regulier balhoofd (die heeft Sunwayfoto of elk ander merk natuurlijk ook) is dat de bal relatief groot is ten opzichte van de kop, en dat de kop laag is. Het zwaartepunt ligt zo veel lager en dat maakt de kop steviger en stabieler bij een gelijke omvang en gewicht. De kop kan erg veel gewicht dragen voor zijn beperkte omvang. Dat is ook deels te danken aan de ietwat elliptisch vormgegeven bal. Die zorgt voor nog minder ‘lens creep’.
In de serie is er ook een lichtere bal (XB-28), maar die is een stuk kleiner en daarmee wat lastiger te bedienen. Bovendien zal deze te veel moeite hebben met de 400/2,8. De zwaarste bal in de serie (XB-52) kan uiteraard nog meer gewicht hebben, maar dat is voor mijn doeleinden niet belangrijk. Omvang en gewicht van de XB-44 waren de gulden middenweg, de maximale belasting is voor mij prima. Let wel op dat de manier waarop fabrikanten de belasting meten nogal varieert, er zijn meerdere standaarden die lastig te vergelijken zijn. Neem liefst je zwaarste lens mee naar de winkel en kijk hoe de kop presteert met dat gewicht er op. In mijn geval bleek dat een lange telelens als de 500mm of 400mm prima gebruikt kan worden op de XB-44, als het voor een enkele keer is. Enige ‘lens creep’ heb je wel, maar echt minimaal en zeker niet belangrijk als je dieren fotografeert waarbij de kop toch nooit 100% vastgedraaid is.
Met de 100-400mm een oerdegelijk en stabiel geheel. Ook de veel zwaardere 400/2,8 gaat er prima op.
Kenmerken
Het balhoofd heeft (slechts) twee knoppen, voor mij heel belangrijk. Een knop om de kop langs diens basis te kunnen bewegen (de panorama-knop) en de grote knop om camera en lens vrij te kunnen bewegen. De grote knop heeft een vrij grote draaicirkel, wat betekent dat je de frictie vrij precies kan instellen. Iets vaster, iets losser, het kan allemaal zonder dat je meteen helemaal vast of los zit. Binnenin de grote knop bevindt zich een tandwieltje dat de mate van frictie bepaalt. Hiermee stel je in hoeveel je de grote knop los of vast moet draaien voor de camera of lens volledig los of vast zitten. Bij veel balhoofden kent deze functie een eigen draaiknop. Dat maakt het balhoofd omvangrijker, en bovendien draai je nog wel eens aan de verkeerde knop omdat de panorama-knop doorgaans ongeveer hetzelfde formaat heeft en op ongeveer de zelfde hoogte zit. Bovendien hoef je de frictie eigenlijk maar één keer naar wens in te stellen, dus waarom een hele knop toewijzen aan iets dat je zelden gebruikt? Het tandwiel weggewerkt in de grote knop is een perfecte oplossing die me ook in de Markins M10 goed beviel.
De XB-44 is strak afgewerkt, met oerdegelijk materiaal, geen frutsels en geen flashy kleuren waarmee je zogenaamd je identiteit kan bepalen en je kan onderscheiden van de rest. Doe mij ook maar gewoon zwarte voetbalschoenen. De knoppen hebben geen kwetsbare rubber delen, maar wel structuur voor voldoende grip. Alle hoeken zijn afgerond wat een mooier geheel geeft en ook nog eens prettiger aanvoelt. Dus als je er onverhoopt eens iemand mee voor zijn of haar hoofd slaat, zal de wond fraaier zijn en eenvoudiger te hechten zijn. De bal beweegt super zacht in de behuizing en de knoppen draaien prettig.
Nogmaals in alle glorie. Size does not matter, it’s what you do with it. Sexy vormgegeven met al zijn afgeronde hoeken, en een krachtpatser voor zijn beperkte omvang.
Je kan kiezen welke clamp je op je balhoofd wil. Een reguliere schroefclamp of eentje met een quick-release systeem. Ik koos het laatste en in de praktijk werkt dat erg prettig. Met een handeltje open je de clamp half (om de lens of camera te schuiven) of helemaal (om camera of lens los te koppelen). Om de handel te kunnen openen moet je een klein veerknopje verschuiven. Dat is in de winter met handschoenen aan wat bewerkelijker, maar wel nog steeds mogelijk. In elk geval zorgt het er voor dat de clamp niet per ongeluk open schiet. En uiteraard zit er een reguliere draaiknop aan de andere zijde, die de breedte van de opening reguleert zodat verschillende merken en breedtes statiefplaatjes er in passen. In alle gevallen zitten je spullen goed vast, en kunnen toch snel los komen. Het maakt de clamp iets groter dan een reguliere clamp, want een extra handel, maar de afmeting valt nog ruim binnen die van mijn statiefbasis en steekt dus niet uit.
De clamp met quick-release. Inclusief waterpasje voor wie nog geen elektronische in zijn camera heeft.
Heel fijn is het feit dat het balhoofd liefst twee uitsparingen heeft in de behuizing. Dus als je naar beneden of boven wil fotograferen, hoef je het balhoofd nooit heel veel op de basis te draaien voor je een opening tegenkomt. Mijn Markins heeft er slechts één en je zult altijd zien dat die exact aan de overkant ligt en dat je dus de hele bal in de behuizing volledig moet ronddraaien. Zeker als het hoofd al wat ouder is en niet lekker meer draait (we hebben het nog steeds over het balhoofd) kan dat frustrerend zijn. Afhankelijk van waar je de hoofdknop wil hebben, heb je op de XB-44 altijd de beschikking over een nabije uitsparing.
Ook fijn is dat de clamp met een degelijke inbusschroef vastzit op de kop. Op mijn Markins was deze er op genageld en kon er niet af. Als je een keer een andere clamp zoals een pano-clamp zou willen monteren, kan dat op de Sunwayfoto wel en op de Markins dus niet. Zie mijn review van de pano-clamp hier.
Aandachtspuntjes
De enige minpuntjes die ik heb kunnen vinden zijn een direct gevolg van de compactheid van de kop. Door het lage profiel zit de grote knop vrij laag. Als de basis van je statief vrij breed is, kun je niet helemaal met je vingers onder de knop komen. Je draait de knop daarom als het ware iets meer met je vingertoppen in plaats van met je hele vinger. De grotere XB-52 heeft een wat hoger profiel en bij dat balhoofd kom je wel met je vinger onder de knop. Tenzij je dikke vingers hebt natuurlijk. Heeft je statief een basis van beperkte diameter, dan steekt de knop altijd voldoende uit om er goed bij te kunnen. Benro heeft zogenaamde spacers die onder de kop kunnen om deze te verhogen en die passen uiteraard ook onder andere koppen. Dus mocht het je storen, is het op te lossen en hou je een kleine, lichte en degelijke kop.
Kleine kop, grote bal, grote hoofdknop. Een genot om mee te werken. Bij een brede statiefbasis krijg je lastig je vingers helemaal om de knop heen. Gelukkig werkt deze heel soepel en hoef je weinig kracht te zetten, waardoor het ook met de vingertoppen prima werkt.
Wil je een opname recht omhoog of recht omlaag maken en kantel je daartoe camera of lens in de uitsparing van het balhoofd, dan zul je merken dat bij een te brede statiefbasis, je geen rechte hoek kan halen. De knoppen van de clamp raken de statiefbasis voor je ver genoeg bent. In beide richtingen. Met een kleine statiefbasis heb je dat probleem niet. Voor mij was het geen issue omdat ik met mijn groothoeklens zelden tot nooit recht omhoog of omlaag fotografeer. En mijn telelenzen hebben een eigen statiefgondel, worden daarmee in de andere richting bevestigd, en dan kan ik WEL ver genoeg kantelen. De knoppen van de clamp zitten dan namelijk aan de zijkanten en niet langer voor en achter, en de lens heeft dan een hoger kantelpunt. Bij het maken van verticale opnames zonder L-bracket, waarbij de camera op de kop is gemonteerd, kun je er bij een brede statiefbasis ook last van hebben. De zijkant van je camera raakt dan de statiefbasis (niet de knoppen van de clamp, die zitten dan aan de zijkanten), omdat de kop zo laag is. Maar als je statiefplaatje lang genoeg is, kun je de camera wat opzij schuiven in de bracket (het plaatje zit dan wellicht slechts half in de clamp) waardoor het weer wel past. De draaicirkel wordt dan kleiner. Hopelijk heb ik het zo voldoende duidelijk omschreven. Kies je de XB-44 overigens met een reguliere clamp, dan bestaat dit euvel nog maar voor de helft. Er zit dan nog maar aan één kant van de clamp een knop, de andere kant is knopvrij en die past dus wel in 90 graden in de uitsparing.
Een statief met brede basis zorgt dat je geen verticale opnamen kan maken zonder L-bracket of statiefgondel om de lens.
Ook niet als je de clamp ondersam gebruikt. Met een reguliere clamp lukt het in deze richting wel, want geen knop of lever aan een zijde.
Conclusie
Alles bij elkaar genomen ben ik enorm tevreden met de Sunwayfoto XB-44. De kop is oerdegelijk en ziet er fraai uit. Hij kan veel gewicht hebben, is compact en betaalbaar en werkt heerlijk soepel. De kleine nadelen zijn voor mij geen dealbreakers en als je een statief met kleine basisplaat hebt, zijn de nadelen niet-bestaand.
De specificaties van alle Sunwayfoto XB-hoofden zijn hier te vinden.
