Tijdens mijn recente safari naar de Maasai Mara in Kenia had ik met grote dank aan Bob Luijks de beschikking over de Sigma 150-600mm Sport lens. Hieronder beschrijf ik mijn bevindingen, met als uiteindelijke doel een antwoord te formuleren op de vraag of de Sigma de ideale safarilens is.
Ben je zelf van plan de lens voor andere doelen te gebruiken, dan kunnen mijn overwegingen je wellicht toch helpen in het beslissingsproces. Hoewel ik geen appels met peren wil vergelijken, zal ik af en toe refereren aan mijn Canon 500/4L IS lens, omdat dat de lens is die ik normaliter zelf gebruik, en die ook mee ging naar Kenia.
Voor de volledigheid: ik had de lens te leen en heb geen enkele band met Sigma.
Update 29 maart 2016
Na een telefoontje van Sigma heb ik een update bij onderstaande review geschreven. Deze is hier te vinden.
Kenmerken
Omdat dit een praktische review is, ga ik niet alle eigenschappen van de lens in detail beschrijven. Deze zijn eenvoudig elders op het net te vinden en voegen niets toe aan deze gebruikstest.
Wat meteen opvalt bij gebruik van de lens is dat deze flink langer wordt als je uitzoomt van 150mm naar 600mm. Dat vergt enige aanpassing in de manier van vasthouden, helemaal omdat de zoomring aan het eind van de lens zit en de scherpstelring aan de camerazijde. Dat is niet intuïtief (want precies andersom vergeleken bij andere lenzen die ik heb gebruikt) maar went vrij snel.
Dat het went maakt het echter nog niet handig. Bij gebruik op een bonenzak (zoals gebruikelijk op safari vanuit de auto) ligt de scherpstelring op de bonenzak. Bij het draaien van de lens op de bonenzak draait de ring onherroepelijk mee en kun je opnieuw scherpstellen. Zeker als je je onderwerp aan de rand van het beeld wil plaatsen en dus focus-recompose moet toepassen is dit ronduit vervelend.
Bij uit de hand schieten is de plaatsing van de ringen prima te doen. Bovendien heb je de linkerhand zo’n beetje op de zoomring als je de lens omhooghoudt en dus is zoomen snel te realiseren. Bij het in- en uitzoomen blijft de linkerhand ‘zwaartekrachttechnisch’ echter niet steeds op de meest logische plek. Op 150mm voelt het ‘juist’ maar op 600mm zou je liefst de linkerhand wat meer richting camerabody willen plaatsen. Dat gaat echter niet omdat het uitschuifbare deel van de lens dun en glad is. Dus moet de linkerhand op de zoomring blijven en omdat de lens behoorlijk lang is op 600mm leidt dat sneller tot vermoeidheid vanwege de gestrektheid van de linkerarm. Daardoor is het ook iets minder stabiel en zijn snelle sluitertijden noodzakelijk (sowieso aan te raden bij uit de hand werken).
Derde van links de Sigma in ingeschoven toestand, direct ernaast de Canon 500/4L IS met een 1,4x converter. Helemaal links de Nikon 200-400/4.
Maar mocht je onverhoopt handmatig moeten scherpstellen bij gebruik uit de hand (bijvoorbeeld omdat je onderwerp in de begroeiing zit), dan heb je een probleem. De linkerhand moet dan helemaal naar de scherpstelring. Die bevindt zich aan de body-zijde, dus heb je geen hand meer aan het uiteinde (zeker op 600mm) en gaat de zwaartekracht zijn werk doen.
Aan de andere kant: had de zoomring aan de body-zijde gezeten, dan zou in- en uitzoomen betekenen dat de linkerhand helemaal naar de body moet, want de zwaartekracht in de kaart speelt. In dat opzicht is de plaatsing van de ringen weer niet onlogisch, want zoomen zal vaker voorkomen dan handmatig scherpstellen.
Maar goed, het grootste deel van de tijd werd de lens vanuit de auto gebruikt met een focuspunt dat ergens rond het midden ligt en dan functioneert de lens prima. De ‘lock’ knop is erg fijn en zorgt dat de lens tijdens het rijden of vasthouden niet vanzelf uitloopt naar 600mm. Let wel, de lock-knop werkt alleen in volledig uitgezoomde stand (dus 150mm) en enkele door Sigma geselecteerde standen. Ik had het best prettig gevonden als de lens in elke stand vastgezet zou kunnen worden.
De beeldstabilisatie werkt prima, het effect is goed zichtbaar in de zoeker. De modus voor panning werkt ook prima, de stabilisatie functioneert dan enkel in verticale richting. Zet de OS wel uit als je vanaf statief of bonenzak werkt, want veel meer dan bij mijn Canon lenzen probeert de Sigma dan een beweging te corrigeren die er niet is. Je onderwerp drijft dan als het ware de zoeker uit. Een raar gezicht.
Gebruiksgemak
Het bereik van de lens is voor een safari ideaal, zeker op een fullframe body als mijn 5D Mark III. In combinatie met een 70-200 en een 24-70 of 24-105 zijn alle bruikbare brandpunten afgedekt in slechts drie lenzen. Meer dan 600mm is eigenlijk niet nodig, al vind ik het soms leuk voor drama of abstractie flink in het onderwerp te kruipen. Dat kon met mijn 500/4 in combinatie met de 1,4x of 2x converter, maar hetzelfde effect bereikte ik door de 7D (reservebody) op de Sigma te monteren. Dan heb je ineens bijna 1000mm ter beschikking!
Vanaf bonenzak functioneren de 500/4 en de Sigma allebei perfect. Waar ik de Sigma echt ging waarderen was tijdens het volgen van bewegende onderwerpen. Dat is vanaf bonenzak geen doen en moet dus uit de hand. De Sigma is een stuk lichter dan de Canon en daarom veel eenvoudiger stabiel uit de hand te gebruiken. Bovendien kan er snel worden in- of uitgezoomd als het onderwerp onverhoopt niet parallel aan de camera loopt, rent of vliegt.
Het voordeel van een zoomlens is verder natuurlijk evident. Soms zet de gids/driver de auto te dichtbij je onderwerp en past de cheetah met een vast brandpunt met geen mogelijkheid meer in beeld. Soms komt een leeuw recht op je aflopen en is de mogelijkheid van uitzoomen goud waard. De minimale scherpstelafstand van 2,60 meter is hier ook een absolute pre. Bij een wildebeest crossing kun je moeiteloos en zonder lenswissel variëren tussen portretten van de zwoegende dieren in het water tot een overzicht van de enorme massa aan dieren die nog moeten oversteken. De meeste sightings zijn voorts vluchtig van aard en het is heel fijn als je in enkele seconden een portret en een dier-in-landschap kan maken. Zonder zoom moet je kiezen en mijn ervaring is dat er dan meestal voor de close-up benadering wordt gekozen. Een zoomlens geeft een veel gevarieerder portfolio en zo kun je het thuisfront ook iets van de omgeving laten zien in plaats van enkel beeldvullende portretten die eender waar gemaakt hadden kunnen zijn. En tenslotte: Afrika betekent stof. Een zoomlens betekent dat je minder vaak van lens hoeft te wisselen en dat scheelt weer een trip naar de sensordokter.
Van een overzicht van de wildebeest trek…
…tot een beeld vol koppen. Letterlijk in een handomdraai.
De Sigma is niet de meest lichtsterke lens, maar voor een zoom in dit bereik niet gek. Wat jammer is, is dat het diafragma F6,3 al bij zo’n 320mm wordt bereikt. Dat betekent dat de lens een dikke stop trager is dan de 500/4. In Afrika is dat doorgaans geen probleem want zelfs op bewolkte dagen is er licht genoeg. In dit geval echter waren we op pad in de korte regentijd. Dat betekende vooral in de middagen snel donker worden omstandigheden. Om voldoende sluitertijd te halen voor doorgaans nogal beweeglijke onderwerpen, moest de ISO al rap omhoog. Waar ik op de 500/4 kon volstaan met 1600 ISO, moest ik bij de Sigma al naar ISO 3200. Laat 1600 ISO op mijn 5D Mark III naar mijn smaak nou heel acceptabel zijn, maar ISO 3200 niet meer. Ik ben daarom regelmatig erg blij geweest dat ik de Canon ook mee had genomen. Maar overdag heb ik heel vaak de Sigma geprezen vanwege diens veelzijdigheid. En als het qua licht echt niet meer kon, koos ik de qua bereik meest logische lens en ging ik voor klassieke hoge ISO, hoge ruis, zwart-wit beelden.
Kwaliteit
De Sigma is gebouwd als een tank. Het is een relatief zware en degelijke lens. Als je de zonnekap monteert hoor je het vertrouwen gevende geluid van ijzer op ijzer. De afwerking is mooi en anders dan bij de oudere EX lenzen trekt de lens geen vuil aan en is er geen ruwe coating die kan slijten. Wat wel opvalt is dat druppels water tot vlekken leiden, een beetje zoals op je RVS afzuigkap. Zo verholpen door er een doekje over heen te halen.
Twijfelachtig vind ik de sealing van de lens. Deze zou bij de Sports versie extra goed moeten zijn. Ik heb de lens even kort in een fikse tropische bui gebruikt. Er viel aardig wat water op de lens en uiteraard heb ik ook toen in- en uitgezoomd. Bij terugkomst heb ik de lens in uitgezoomde staat de hele nacht laten drogen zodat het natte ‘tussendeel’ zich niet in de behuizing bevond. De volgende ochtend toen de zon opkwam moest ik toch even wisselen naar de 500/4 omdat er condens in de Sigma zat. Na een kwartiertje was het weg, maar het zou eigenlijk niet moeten. Een volgende natte middag heb ik een regenhoes gebruikt (toch al aan te raden) en uiteraard deed het probleem zich toen niet voor.
Blijkbaar zorgt het inschuiven van het tussendeel er toch voor dat er vocht in de lens kan komen. Ik vraag me dan ook af of stof net zo eenvoudig de lens in komt en of de Sigma niet net zo’n stofzuiger blijkt te zijn als de oude versie van de Canon 100-400. Aangezien ik de lens niet meer in bezit heb kan ik hier helaas niets zinnigs over zeggen.
De autofocus is nauwkeurig en snel. Vluchtopnamen van zeker grotere vogels zijn geen enkel probleem en rennende zoogdieren werden probleemloos gevolgd, ook als het heel snel ging. Natuurlijk deels debet aan de gebruikte camera, maar zeker ook toe te schrijven aan de Sigma. Let wel dat de lens vanaf 320mm F 6,3 is. Dat betekent dat de scherpstelpunten die aan de randen zitten meestal niet meer meedoen en je dus gebonden bent aan het midden van het beeld. De nog wel werkende punten die het verst van het midden zitten (althans op mijn 5D Mark III) functioneren niet goed, de autofocus blijft zoeken, zelfs bij een duidelijk contrasterend en stilstaand onderwerp. Iets om rekening mee te houden, maar niet onoverkomelijk.
Links de mogelijkheden bij een F4 lens, rechts de mogelijkheden met een F5,6 lens. Minder actieve scherpstelpunten en bovendien minder gevoelige scherpstelpunten. Bij 6,3 wordt het natuurlijk nog magerder. Dit betreft de Canon 5D Mark III.
Belangrijker is de beeldkwaliteit van de foto’s die met de Sigma worden gemaakt. Hierover niks dan lof. De beelden zijn haarscherp tot in de kleinste details, ook bij gebruik wijd open. Misschien iets minder in de hoeken, maar dat heb ik niet echt getest en is bij de meeste foto’s op safari niet zo belangrijk. De gemaakte foto’s lijken iets koeler (neutraler) van tint dan de doorgaans wat warmere foto’s die met Canon lenzen zijn gemaakt, maar dat is een kwestie van smaak en indien gewenst eenvoudig te repareren met de witbalans in de nabewerking. De kleuren ogen reëel en fris en de foto’s hebben een mooi en niet te zwaar contrast.
De Sigma heeft wel redelijk veel last van vignettering. Het valt niet zo op omdat het een telelens is en de vignettering zeker bij open diafragma heel geleidelijk verloopt. Eigenlijk is het effect best mooi. Hoe vaak voegen we immers niet achteraf een vignet toe? Hoe zwaar de vignettering is merk je pas als je in Lightroom het vinkje voor de lenscorrectie aanzet.
Rechtstreeks uit de camera.
Lenscorrectie aangevinkt in Lightroom.
Wat me in sommige foto’s opviel, is een cirkelvormige ring in beeld. Met name bij foto’s in mistige omstandigheden waarbij achteraf het contrast flink wordt opgevoerd is deze zichtbaar. Geen idee waardoor deze wordt veroorzaakt en het ziet er niet uit. Gelukkig zijn er weinig situaties waarin je het contrast zo ver opvoert dat het echt zichtbaar wordt.
Foto gemaakt in de mist, en daarna enkel de Dehaze slider flink aangetrokken. Ook lenscorrectie kan hier weinig meer aan repareren. In normale omstandigheden komt het gelukkig niet voor. Let overigens niet op het haartje linksboven.
De achtergrondonscherpte (bokeh, zo je wil) is alleraardigst. In elk geval heel zacht. Het verschil met een F4 lens (laat staan een F2,8 lens) is wel zichtbaar maar is natuurlijk voor een groot deel te verklaren door de kleinere scherptediepte bij een dermate grotere diafragmaopening.
Conclusie
De vraag die ik aan het begin stelde, is of de Sigma de ideale safarilens is. Kort gezegd luidt mijn antwoord:
Ja, op een body die goeie AF heeft en goed presteert bij hogere ISO-waarden.
De kleine tekortkomingen van de lens worden dan door de body ondervangen en er blijven dan maar weinig situaties over waarin je met de Sigma niet uit de voeten kan.
Plus: fantastisch bereik, degelijke kwaliteit, haarscherp en snelle autofocus
Min: plaatsing zoomring en scherpstelring, te vroeg in het bereik F6,3
Ter illustratie met hoeveel plezier ik de Sigma heb gebruikt hier een screenshot uit Lightroom van mijn lensgebruik in Kenia. Liefst 45% is gemaakt met de Sigma. Jammer dat ie terug moest naar zijn eigenlijke baasje. Bob, bedankt.
Ongeveer 45% van alle foto’s zijn gemaakt met de Sigma, net zoveel als de Canon 500/4 (met en zonder converters). De Sigma heeft een ideaal bereik, maar vanwege het donkere weer kwam de lichtsterke 500/4 echter ook meer dan eens goed van pas. Zie ook de gebruikte ISO-waarden, al duiden die ook op ‘klaar voor de actie’ willen zijn.
