Eerder dit jaar schreef ik een review over de Benro FH-100 filterhouder. Deze is hier te vinden. De bijbehorende grijs(verloop)filters had ik destijds nog niet voldoende gebruikt om er een gedegen review over te schrijven. Dat is nu wel het geval. De Benro-filters die ik in gebruik heb zijn een 2-stops zacht grijsverloopfilter, een 3-stops zacht grijsverloopfilter, een 10-stops grijsfilter (Big Stopper) en een polarisatiefilter.
Algemeen: glas of plastic
Waar enkele jaren geleden het aantal aanbieders van kwalitatief hoogwaardige filters voor fotografie zeer beperkt was, is er nu een ruime keuze met merken als Lee, Cokin, Hitech, 84.5, Haida, NiSi en dus ook Benro. Ondanks dat ze allemaal hetzelfde zeggen en lijken te doen, zit er wel degelijk verschil tussen de verschillende producten.
De eerste schifting kan worden gemaakt op basis van het materiaal waarvan de filters zijn gemaakt. De grijsverloopfilters van bijvoorbeeld Lee zijn gemaakt van resin (de Big Stopper van glas), een soort hoogwaardig hard plastic. De filters van Benro zijn gemaakt van hoogwaardig glas. Het ene materiaal is niet per se beter dan het andere, maar het is wel goed te beseffen waarin de verschillen zitten en waarop je je keuze zou kunnen baseren.
De kleurrijke en stevige kartonnen verpakking
Resin filters zijn erg gevoelig voor krassen, zijn enigszins buigbaar (en daardoor soms lastiger in een houder te plaatsen) en wat lastiger schoon te maken. Glazen filters krassen totaal niet, zijn niet buigbaar en eenvoudiger te reinigen. Maar als je filter valt, heb je bij een glazen filter al snel een mozaïek. Een resin filter loopt hoogstens een krasje op en zolang je niet vol tegen de zon in fotografeert zijn die krasjes vaak niet zichtbaar in je foto.
Een groot voordeel van glas is verder dat het veel vlakker geslepen kan worden dan resin. Als het oppervlak op microscopisch niveau vlakker is betekent dat: minder scherpteverlies, minder flare en minder vignettering.
Een ander voordeel van glazen filters kwam pas bij intensief gebruik in het veld boven drijven. Als je voor zonsopkomst een landschap fotografeert en de zon staat op het punt boven de bomen te verschijnen, krijgen lenzen en filters te maken met condensvorming. In normaal Nederlands: ze beslaan. Dat komt omdat de atmosfeer opwarmt en condens altijd ontstaat op het koudste oppervlak. Je lens of filter dus. Een poetsdoek zit dus standaard in mijn jaszak, want een laag condens zorg voor jaren-80-soft-focus beelden. Doorgaans niet gewenst.
Glazen filters blijken veel minder snel last van condensvorming te hebben en dat scheelt in de praktijk een boel poetsbeurten en gemiste foto’s. Een reden zou kunnen zijn dat glas eerder de omgevingstemperatuur aanneemt dan plastic en daarom minder snel beslaat. Bovendien hechten vochtdeeltjes aan ruw oppervlak. Een glazen filter krast niet (en wordt vlakker geslepen) en daarom zal het vocht er minder snel aan hechten dan aan een bekrast plastic filter. Hoe dan ook, een plusje voor glas.
In de doos een stevig plastic doosje per filter
Algemeen: neutraliteit
Naast het gebruikte materiaal is de kleurneutraliteit erg belangrijk. Hoewel alle filters grijs(verloop)filters heten, zijn ze echt niet allemaal neutraal grijs. Uit eigen ervaring kan ik stellen dat Cokin verloopfilters allemaal een stevig kleurzweem hebben, en dat ook de Hitech verloopfilters niet vies zijn van een vleugje paars. De verloopfilters van Lee zijn volledig kleurneutraal, de Big Stopper kent een enorm blauwzweem dat alleen volledig te corrigeren is als je in de camera de witbalans al op maximaal zet. Doe je dat niet, dan is de witbalans slider in Lightroom niet lang genoeg om het zweem er helemaal uit te halen.
Ik ga in deze review niet alle merken met elkaar vergelijken, omdat ik zelf alleen Lee en Benro filters heb. Vaans Ruijten heeft onlangs een interessante vergelijking gemaakt tussen een aantal Big Stoppers van diverse merken. De link staat onderaan deze pagina. Ik volsta er hier mee op te merken dat uit mijn ervaring blijkt dat zowel de ‘Big Stopper’ als de grijsverloopfilters volledig vrij van kleurzwemen zijn. Heel fijn.
Het polarisatiefilter
Sinds ik de Benro FH-100 filterhouder gebruik, fotografeer ik zelden nog zonder polarisatiefilter. Het filter zit immers in de houder geschroefd. Wil ik het effect van het filter niet, dan kan ik het effect er eenvoudig uitdraaien met een zwaai aan het filter. Het lichtverlies dat een polarisatiefilter veroorzaakt is in de landschapsfotografie niet storend, omdat je toch altijd al vanaf statief en met relatief lange sluitertijden werkt.
Het polarisatiefilter lijkt iets warmer van tint dan het Hoya HD polarisatiefilter dat ik ook gebruik. Het verschil is minimaal maar ik vind het zelf wel mooi ogen. Het polarisatie-effect lijkt bij het Benro filter iets kleiner/subtieler dan bij het filter van Hoya. Dat maakt het iets lastiger om het effect in de zoeker te beoordelen, maar zorgt er ook voor dat het effect niet snel te zwaar aangezet zal zijn.
Een voordeel van de combi FH-100 en polarisatiefilter is dat bij een snelle switch van een liggende naar een staande compositie de hele houder 90 graden gedraaid kan worden voor exact hetzelfde effect. Bij een regulier polarisatiefilter moet je het opnieuw afstellen voor het juiste effect. Het zou fijn als Benro nog met een oplossing komt voor het opbergen van de spullen in je tas. Met het polariatiefilter in de houder (er steeds uit halen is geen optie) kun je je eigen lensdop niet gebruiken (want 82mm polarisatie) en gaat de houder met filter in principe onbeschermd de tas in. Ik wikkel mijn poetsdoek er om heen.
Het grijsfilter
Zoals gezegd is het grijsfilter volledig kleurneutraal, een knappe prestatie van Benro. Het filter bevat geen foam rand die de Lee wel heeft, maar die is ook niet nodig omdat de houder zelf beter is afgedicht. Er is daarom geen sprake van een lichtlek en de foto’s die ik met de Benro Big Stopper heb gemaakt kennen geen problemen met lichtvlekken.
Elk filter is voorzien van een zacht suede hoesje
De grijsverloopfilters
Zoals gezegd: kleurneutraal. Ondanks dat een kleurzweem in de nabewerking te corrigeren is, is dat niet altijd eenvoudig en is het bijzonder prettig je bewerking al te beginnen met een lucht die geen kleurzweem heeft.
Wat opvalt als je het Benro filter naast de equivalent van Lee legt, is dat verloop een rekbaar begrip is. Beide 2-stops zacht verloopfilters hebben een geheel eigen verloop van donker naar licht. De gradiënt duurt bij Benro veel langer (dus zachter) en begint al veel hoger. Dat was in het veld wel even wennen. Het filter moest veel verder naar beneden om het effect in de lucht door de zoeker te zien en is daardoor ook minder sterk.
Links een LEE zachtverloop filter, rechts de (tekstuele) evenknie van Benro
Wil je een foto maken met veel lucht er in, dan kan het zomaar zijn dat het donkere deel van het filter te kort is en je met de bovenrand van het filter in beeld zit. Het zachte verloop is wel eenvoudiger te gebruiken dan het wat minder zachte verloop van het Lee-filter, de plaatsing komt immers minder precies en het effect op bijvoorbeeld bomen die de horizon doorbreken is minimaal. Rond zonsopkomst is de lucht aan de horizon het helderst en in die situaties biedt de Benro door het zachte verloop eigenlijk te weinig dekking. Je zou dan het 3-stops filter kunnen nemen, maar dan wordt de lucht bovenin beeld weer erg donker.
Een alternatief is het specifiek voor deze omstandigheden bedoelde ‘reversed’ filter. Hier zit de meeste dekking halverwege het filter en deze loopt naar boven toe langzaam weg. Zelf gebruik ik deze overigens niet, omdat mijn Brabantse composities vaak bomen bevatten die de horizon doorbreken. Met een reversed filter worden deze bomen rond de horizon dan wel erg donker. Waar mijn meest gebruikte Lee-filter het twee-stops zachtverloop was, is dat bij Benro om de voornoemde redenen het 3-stops zachtverloop.
Dat de hardheid van het verloop een kwestie van smaak is, moge duidelijk zijn. Niet voor niets is LEE onlangs gekomen met zowel medium als extra hard verloop filters.
Bij de hardverloopfilters is er veel minder verschil. Links de LEE 2 en 3 stop hardverloopfilters, rechts de Benro. Het kleurverschil is een gevolg van de lichtomstandigheden bij het maken van de foto. Uiteraard zijn alle filters neutraal grijs
Conclusie
De conclusie is kort en, geheel in lijn met een verhaal over GRIJS(verloop)filters, niet zwart-wit. Er zijn goede en slechte filters. Benro filters behoren zonder twijfel tot de filters van topkwaliteit. Het is aan jou om op grond van bovenstaande kenmerken en verschillen te kiezen voor glazen of resin filters en te beoordelen welke mate van verloop het beste bij jouw fotografie past.
De Benro-filters hebben een vaste plek in mijn fototas verworven. Het erg zachte en geleidelijke verloop is soms ideaal, met name in situaties met een ongelijke horizon en wanneer je met het licht mee fotografeert. Dat de filters niet of nauwelijks condenseren is een enorme bonus gebleken op die door ons zo gewenste mistige ochtenden.
Enkele handige links:
- Het complete gamma aan filterproducten van Benro
- Mijn eerdere review van de FH-100 filterhouder
- Een vergelijking van verschillende ‘Big Stoppers’ door Vaans Ruijten
