Hoe bouw je een drijfhut?

Wie graag watervogels fotografeert of andere aan water gebonden dieren, komt er vroeg of laat achter dat vanaf de hoge droge oever fotograferen niet per se de mooiste foto’s oplevert. Spannender, intiemere foto’s en close-ups maak je pas als je je in de wereld van je onderwerp onderdompelt. Letterlijk in dit geval. Je kunt zo in je waadpak een vijver of beek inlopen en je camera op statief in het water neerzetten, maar voor schuwere onderwerpen en meer flexibiliteit is een combinatie van een drijvend statief en een schuiltent een betere oplossing: een drijfhut.

Je kunt er kant en klaar een kopen. Topkwaliteit, maar wel tegen een topprijs. Zelf doen is goedkoper en nog leuk ook, en als het echt je passie wordt kun je er altijd nog een kopen. Op internet zijn steeds meer beschrijvingen te vinden, zeker als je de Franse term ‘affut flottant’ invoert in Google. Fransen blijven blijkbaar beter drijven dan andere mensen. Sommigen werken met rioolbuizen, anderen met lege jerrycans melk, alles kan. Hieronder beschrijf ik hoe ik mijn eigen drijvende hut met isolatieschuim heb gebouwd.

Overwegingen vooraf

Het uitgangspunt is uiteraard dat de boel moet blijven drijven met je camera en lens er op. Je loopt immers in de U-vorm achter de hut aan, jouw eigen gewicht hoeft dus niet gedragen te worden. Echter: afhankelijk van de diepte van het water zul je er soms ook zelf op moeten kunnen steunen. Wellicht niet met je hele gewicht, maar het is toch een extra belasting op het drijfvermogen. Wie nog warme herinneringen aan de middelbare school koestert, herinnert zich vast de wet van Archimedes. Daarmee kun je berekenen wat het drijfvermogen van verschillende voorwerpen is, en dus ook hoeveel extra gewicht een constructie kan dragen alvorens deze zinkt.

Zie hier: https://www.eclecticsite.be/calc/drijfvermogen.htm

Onderstaand bouwplan is gemaakt op veel drijfvermogen. Alleen al het voorste deel (dus zonder de poten) kan met zijn 15 cm dikte liefst 76 kilo dragen. Met de poten erbij is dat 101 kilo. Ik zou er dus op kunnen gaan zitten, mocht een haai me daartoe dwingen. Met een laag minder is het totale drijfvermogen nog steeds 65 kilo. Vermoedelijk genoeg om op te leunen als het moet, met een lens die 5 cm dichter op het watervlak komt. Te zijner tijd zeker het proberen waard.

*Een ruwe schets met alle maten er bij vermeld. Kind kan de was doen.*

Als je twijfelt, begin met een laag schuim te weinig en als je merkt dat het te weinig is voor jouw gebruik, voeg je alsnog een laag toe. Spreekt voor zich dat je het zonder camera en lens probeert…

Een alternatief voor een lager standpunt is de drijvers enkel aan de zijkanten te maken en in het midden de camera en lens lager te monteren. Je kan de zijkanten dan voorzien van een extra laag schuim voor veel drijvend vermogen. Maar pas op, als je er toch op gaat hangen en de boel dus verder naar beneden drukt, wil je niet dat je laaghangende lens vol water loopt of ondergedompeld wordt.

Mijn keuze

Afijn, mijn beproefde recept is het volgende, waarbij de lens zo’n 20 cm boven het water hangt. Lager is mooier, maar voor mij is dit laag zat en tegelijk ruim voldoende veilig voor mij en mijn apparatuur. Bij dieper water kan ik er op leunen en naar ondiepere delen zwemmen.

De breedte van de hut bedraagt 90 cm, de totale lengte 120 cm. Dat biedt een goede mix van portabiliteit en toch voldoende ruimte voor camera, lens en accessoires en ruimte om in te bewegen.

Je kan de hele vorm uit één stuk hout zagen zoals ik ooit deed, ik heb er in mijn V2 voor gekozen dat niet te doen en scharnieren te gebruiken. Dat maakt de hut opklapbaar en daarmee eenvoudiger te vervoeren in een niet overmatig ruim bemeten kofferbak.

*Opvouwbaar voor transport in de auto, uitgeklapt voor naar de plek tillen en uiteraard in het water.*

Je wil natuurlijk niet dat in het water de scharnieren gaan opklappen. Daarom heb ik de handvatten (die bedoeld zijn om de hut in en buiten water te kunnen dragen of verplaatsen) draaibaar gemaakt. In de normale stand voorkomen ze opklappen van de constructie, in de gedraaide stand kan ik de ‘poten’ van de hut opklappen. De pvc-buizen van de tentconstructie drukken ook naar beneden en geven extra tegendruk aan de scharnieren.

*Handvat links in de gebruiksstand, rechts in de gedraaide stand voor opklappen.*

Benodigde materialen en gereedschappen

Watervast multiplex. Hoe dikker hoe steviger het geheel en hoe langer de schroeven die je kunt gebruiken om het beslag te monteren. Maar dikker betekent ook zwaarder. Ik heb gekozen voor 15 mm. Als je net als ik scharnieren gebruikt, haal je alles uit een enkele plaat van 122 x 61 cm.
Styrisol (XPS, hardschuimplaten, geëxtrudeerd polystyreen). Deze zijn eenvoudig verwerkbaar, watervast en rotten niet. Als het kan, kies er dan zonder tand en groef, dat scheelt werk. Ik koos voor 3 lagen van 50 mm, je kan er ook 4 van 40 mm kiezen. Of minder als je er niet op leunt of niet zo zwaar bent. Platen zijn ongeveer 120 x 60 cm, net als het multiplex. Dat treft! Uit elke plaat haal je zo precies een stuk van 60 x 90 cm en twee stukken van 60 x 15 cm.
Randsealer. Multiplex is watervast, maar het kwetsbare punt zijn de zaagranden. Met de sealer voorkom je dat de plank te snel weg rot en zo heb je meer jaren plezier van je harde arbeid.
Elektrobuis voor de tentoverkapping. Twee stukken van 2,15 m elk zijn voldoende. Langer mag, maar dan wordt de tent hoger. De dikte is niet van belang, al vallen 19 mm buizen behalve over de bout ook over de moer heen en 16 mm buizen niet.
4 tapbouten, maat M8 en 60 mm of langer. Hierop plaats je straks de elektrobuizen. Te lang betekent dat er te veel spanning op de buizen komt, wat de buiging naar de andere kant lastig kan maken. Te kort, en de buizen schieten er misschien te snel af.
Per tapbout een moer en twee ringen voor montage op de hoeken van je hut.
Twee scharnieren. Neem ze niet te klein, hoe langer hoe minder gewiebel tussen de delen.
Spaanplaatschroefjes om de scharnieren te monteren.
Twee handvatten, en per handvat 3 boutjes (M4 in mijn geval), 3 ringen en 3 vleugelmoeren. Hoe platter de handvatten, hoe verder de hut straks opgeklapt kan worden.
Montagekit om de XPS platen op elkaar te verlijmen en de XPS platen op de houten plaat te verlijmen. Let op dat je kit kiest die geschikt is voor polystyreen en XPS, anders brand je het XPS weg. Reguliere Bison Montagekit is perfect.
Stof, dekzeil of iets anders dat straks als tentdoek kan dienen.
Iets om het tentdoek mee te bevestigen. Je kunt bijvoorbeeld buisklemmen gebruiken die normaal op elektrobuizen worden gebruikt. Ik heb zelf vier kleine lijmklemmen gebruikt om het tentdoek op elke zijde op de buis vast te zetten, omdat deze snel aan te brengen en te verwijderen zijn. Heel degelijk hoeft het niet te zijn, ik ga met slecht weer niet te water en de hut gaat na gebruik mee naar huis.
Iets om je statiefkop op te monteren. Dit bleek het lastigste deel. Je kunt natuurlijk een 3/8 bout door de plank steken (en vastlijmen?) maar dat is niet heel stabiel. Han Bouwmeester verkoopt 10 x 10 cm metalen plaatjes met een 3/8 schroefgat in het midden en 4 schroefgaten op de hoeken. Je moet dan zelf nog een 3/8 bout regelen. Let daarbij op dat in de fotografie gebruik wordt gemaakt van een andere winding dan de standaard Nederlandse. In de bouwmarkt ga je deze bouten niet vinden. Het moet BSW of UNC winding zijn. Marco de Jong verkoopt ronde spacers in diverse diktes met een 3/8 bout in het midden en 4 schroefgaten rondom. Beide kun je op je bodemplaat schroeven, en je statiefkop naar keuze draait er dan eenvoudig op. Een derde alternatief is een ‘cheeseboard’. Te koop via bijvoorbeeld Ali Expres. Dit is een metalen plaat met allerhande schroefgaten er in. Zorg dat er in het midden een 3/8 schroefgat zit en je kunt vooruit.
Een waadpak. Tenzij je enkel in de zomer in heerlijk water gaat staan, dan is een zwembroek ook goed.
Een tupperware bakje of waterdicht tonnetje om converters, accu’s, geheugenkaartjes en wellicht wat eten en drinken mee te kunnen nemen.

*Bouten op de vier hoeken voor de bevestiging van de tent.*

En verder:

Cirkelzaag om de plank op maat te zagen. Je kan dat ook in de bouwmarkt al laten doen.
Decoupeerzaag om de hoeken af te ronden. De hut glijdt dan makkelijker door het water en ronde kanten beschadigen minder snel.
Handzaag om het XPS op maat te zagen. Kan ook met ijzerzaag. Nog mooier is een warme draadsnijder, de randen worden dan mooi glad.
Als je het XPS zaagt krijg je grove afbrokkelende randen. Je wil geen XPS korrels in het water hebben en geen hut die per keer kleiner wordt. Smelt daarom met een verfbrander (of föhn) voorzichtig de randen tot een harde massa. Met een stuk fijn schuurpapier maak je het vervolgens mooi glad.
Schroefboormachine, boortje 8 mm (tapbouten), boortje 4 mm (handvatten).
Ijzerzaag om de elektrobuis op maat te zagen.
Kwast voor aanbrengen randsealer.
Kitspuit voor aanbrengen montagekit.
Een (schoon)moeder om het stof tot een tentje te vernaaien. Een lenstunnel hoeft er niet perse aan te zitten. Waar je in een normale schuiltent je lens wil kunnen draaien, kun je in het water beter de hele schuilhut wat meedraaien. Daar schrikken de dieren minder van.

*Lijmklemmen om de stof op de buizen vast te zetten.*

Stappenplan

Zaag eerst de plank op maat. In mijn geval een stuk van 60 x 90 cm en twee stukken van elk 60 x 15 cm.
Teken op elke hoek op 5 cm van beide randen een punt af. Hier boor je 8 mm gaten in voor de bouten.
Rond de hoeken af. Aftekenen met een bloempot of iets dergelijks werkt goed.
Leg de stukken hout op de XPS platen, teken ze af en zaag ze uit (3 x of 4 x afhankelijk van de dikte van je platen en het gewenste drijfvermogen).
Seal de randen van de houten plaat. Eventueel seal je ook de 8 mm boorgaten. Laat drogen.
Optioneel voorzie je de houten plaat van een lik verf. Dat heb ik niet gedaan.
Breng de bouten, ringen en moeren op de hoeken aan en draai stevig aan. Als de hut klaar is kun je er aan de onderkant niet meer bij.
Monteer de scharnieren en handvatten, en bevestig ook de extra bouten en vleugelmoeren voor de te draaien handvatten.
Monteer de bevestiging voor je statiefkop. De exacte plek is afhankelijk van de grootte van je lens.
Bevestig de XPS-lagen op elkaar met voldoende montagekit. Zeker op hoeken en langs randen wil je voldoende kit aanbrengen. Leg er iets zwaars op en laat minstens 24 uur drogen. Eventueel wikkel je de lagen in tape of doe je er krimpfolie omheen. Zo weet je zeker dat er geen schuim in het water belandt.
Leg de plaat met de bouten er in precies op de XPS lagen. Ligt het goed recht, druk dan hard op de plaat. De bouten laten zo een deuk in het XPS achter.
Breng montagekit aan op XPS of plaat en bevestig op elkaar. De deukjes uit de vorige stap laten niet alleen de bouten verzinken (wat de hechting ten goede komt), maar zorgen ook dat je voelt wanneer de plaat recht op de XPS lagen ligt. Laat wederom lang genoeg drogen, met gewicht op de plaat.
Zaag de elektrobuizen op maat. Begin met 2,30 m per stuk. Als je het resultaat te hoog vindt, haal er dan geleidelijk per buis 5 cm af. Ik kwam uit op 2,15 m per buis.
Breng de elektrobuizen kruiselings aan.
Maak uit stof of doek of zeil je tentconstructie. Zet deze op de elektrobuizen vast met lijmklemmen of iets anders.